به گزارش میراث آریا به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان، اجرای سنت‌های کهن همراه با جشن و سرور مردم سیستان و بلوچستان از شمال تا جنوب این دیار از گذشته‌های دور تا به امروز در آستانه نو شدن سال صحنه‌های زیبا و جذاب را در ذهن به یادگار می‌گذارد.

مردم سیستان و بلوچستان، آداب و رسوم خاصی برای استقبال از آیین باستانی نوروز داشته‌اند که هنوز هم برخی از آنها را به خوبی حفظ کرده‌اند، به خصوص سنت شب‌های قبل از عید را که در آن شب‌ها زنان کارهای ناتمام چون دوخت و دوز را انجام می‌دادند و مردان منتظر فصل درو بودند؛ شب‌ها زود نمی‌خوابیدند و دور هم می‌نشستند و ظروف تخمه، خرما، لندو (مخلوطی از خرمای بدون هسته و گندم برشته، کنجد یا کنجد و خرما) و گندم بریان، پر و خالی می‌شد.

اهالی سیستان و بلوچستان از دیرباز آیین کهن ایرانیان مبنی بر پخت شیرینی‌های محلی بر پایه محصولاتی که در طبیعت این خطه از کشور کشت می‌شود را حفظ کرده به طوری‌که پایه شیرینی‌های محلی همچون کلوچه، تجگی، قتلمه، بورک، لندو، حلوای مَدَر و دانکوک را گندم خطه سیستان و خرمای بلوچستان تشکیل می‌دهد.

تنوع و گستردگی بی‌نظیر فرهنگ غذا در سیستان و بلوچستان باعث شد تا ۳۱ نمونه غذای محلی در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت برسد که می‌توان از آن به عنوان ظرفیتی مهم در تنوع بخشی به جاذبه‌های گردشگری در این استان بهره گرفت.

نان سال؛ نماد برکت و روزی

محمدعلی ابراهیمی ‌کارشناس اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سیستان و بلوچستان گفت: در این استان، نان سال، نماد برکت و روزی صاحب خانه است و کسی که نان سال را بزرگ‌تر و بهتر در سفره دارد، به اعتقاد مردم به همان نسبت در طول سال، برکت به خانه‌اش خواهد آمد.

ابراهیمی درباره خوراکی‌های عید نوروز در سیستان و بلوچستان افزود: تا رسیدن روان نگران بی بی نوروز همه چیز باید تازه و نو شود، همه هستی باید بوی شکفتن و رویش پراکنده سازد، همسو با همین باور دور و دیر، مرد دهقان و پارسای سیستان برای آوردن روان تازگی نوروزی به انبار گندم و سفره نان خویش، در جایگاهی گرم‌تر چند خوشه گندم را پیشرس کرده و سپس با انداختن یک یا دودانه درگُدام (انبار گندم) با آس دستی یا کتوری آرد و نیز آمیختند.

او ادامه داد: این آرد یک یا چند دانه گندم با آرد کهنه، تازگی و طراوت به این بخش آورده و از آن نان تافتون بزرگی به نام نان نو آماده می‌کردند که زینت بخش سفره نوروزی می‌شد، در این سنت دیرپا این خوشه‌های زودرس تازه باید از دستان مرد یا زنی پارسا و پاکیزه برداشت شود.

کارشناس اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سیستان و بلوچستان اضافه کرد: سپس با دست‌های مادر یا مادر بزرگ در دیگی بزرگ این نان گرم خورد می‌شد و با روغن زرد حیوانی، شکر یا شیره، آمیخته و برای اعضای خانواده در کاسه‌ای جدا می‌ریختد.

شیرینی عید در سیستان

‌به گفته ابراهیمی، در سیستان بیشتر کارها به صورت گروهی انجام می‌شد و روحیه تعاون و همکاری در روح مردم آن عجین شده است، این منطقه به دلیل داشتن غله زیاد و تنوع غلات در یک دوره انبار غله ایران نام گرفته و زیادی گندم باعث شده بود تا خانم‌های سیستانی بهترین نان‌ها و شیرینی‌های محلی را بپزند، همچنین زیادی غله باعث تنوع و کیفیت نان سیستانی شده و چون کلوچه هم از آرد گندم تهیه می‌شود، کلوچه سیستانی (شیرینی مخصوص نوروز) هم از تنوع و کیفیت مطلوبی برخوردار است.

او با بیان اینکه در این ایام مراسم زیبایی به نام آرزو که نمایان‌تر است، ادامه داد: تجمع بانوان و مشارکت برای تهیه کردن کلوچه زابلی و بورک و لندو و قلیفی و قتلمه که خاص این ایام بوده، نان سال و کلوچه از واجبات سفره سیستانی‌هاست، مردم این منطقه با هر وضعیت مالی نان و کلوچه را هنگام تحویل سال داخل سفره‌های خود می‌گذاشتند، زیرا اعتقاد آنها در صبح روز عید این بود که بی‌بی‌نوروز به تمام خانه‌ها سر می‌زند و سفره را بازدید می‌کند.

سیستان و بلوچستان را باید با غذاهای محلی معرفی کرد

سامان گلریز مدرس و کارشناس برجسته آشپزی نیز در این باره گفت: سیستان و بلوچستان را باید با برگزاری مسابقات آشپزی و جشنواره های غذا به تمام دنیا معرفی کرد.

گلریز افزود: سیستان و بلوچستان همانند جواهری براق در دل یک قصر گمشده است و این فضاهای شگفت انگیز و جالب، لباس‌ها و صنایع‌دستی جالب آن همچنان ناشناخته برای مردم ایران و دنیا است.

مدرس و کارشناس آشپزی گفت: غذاهای موجود در استان سیستان و بلوچستان آنقدر متنوع و زیاد است که هنور برای بسیاری از مردم ناشناخته است و هر یک شیوه طبخ و پخت منحصر به فرد خود را دارد و می توان این استان را به گردشگری خوراک و غذا به بهترین نحو به مردم ایران معرفی کرد و این ظرفیت فوق العاده ارزشمند و ایده‌آل است.

او افزود: باید با برگزاری مسابقات گردشگری و جشنواره های غذا این گنجینه پنهان در دل ایران را به دنیا بشناسانیم و ناگفته نماند که این استان مردمان بسیار میهمان‌نواز، گرم‌ و صمیمی دارد.

به گفته گلریز، چهره این استان را در آینده می‌توان در قالب بخشی از سرزمین «جواهر پنهان» بیشتر معرفی کنیم و به نوبه خودم به این استان زیاد سفر کرده‌ام و با غذاهای بسیاری آشنایی داشته‌ام و طی ماه های گذشته نیز شخصاً با ۵ غذای جدید این استان آشنا شده ام که باید در قالب های مختلف این غذاها را معرفی کرد.

گردشگری خوراک بهترین جاذبه گردشگری در سیستان وبلوچستان

محمدحسن ملک‌زاده که سابقه ۱۵ سال آشپزی حرفه‌ای دارد و به گفته خودش بالغ بر ۳۵۰ نوع غذا را طبخ می کند نیز در این باره گفت: تمامی استان‌های ظرفیت‌های متعددی دارند اما برخی از آنها ویژه تر و خاص تر هستند و سیستان وبلوچستان با تمام دارایی های خدادادی و جذاب و بکری دارد اما در حوزه گردشگری خوراک می تواند بهترین بهره برداری را داشته باشد.

این کارشناس و آشپز از خطه جنوب استان افزود: بنده به شخصه بالغ بر ۳۵۰ نوع غذا را پخت می کنم که بخش ویژه ای از آن مربوط به غذاهای بومی محلی سیستان وبلوچستان است که هنوز شاید برای مردم داخل استان نیز غریبه باشد و به خوبی معرفی نشده است.

او تاکید کرد: اگر بر روی حوزه گردشگری خوراک و معرفی آن به مردم کشور و دنیا به صورت ویژه برنامه‌ریزی شود می‌توان بهترین و بیشترین بهره برداری را کرد چرا که این نوع گردشگری برای عامه جامعه مورد قبول و پسند است و تنوع غذاهای استان نیز به نحوی است که نظر همه گروه ها با همه سلایق را جلب می‌کند.

نان سیستان در کشور شهره است

یک بانوی هنرمند در حوزه آشپزی نیز گفت: کمتر جایی پیدا می‌شود که بتوان با ابتدایی‌ترین خوراک و غذاها آن را معرفی کرد و بیشترین بازخورد را گرفت اما در منطقه سیستان این ظرفیت به خوبی وجود دارد.

بی بی جان کیخا افزود: دختران سیستانی از کودکی آموزش‌های لازم در خصوص پخت انواع غذاهای بومی محلی را از مادران خود فرا می‌گیرند و همه آنها آشپزهای ماهر و چیره‌دستی هستند که در مهمانی‌ها بو و عطر و رنگ غذاهایشان دل هر فردی را آب می‌کند.

او ادامه داد: یکی از جذابیت‌های ویژه منطقه سیستان خوراک و غذاهای محلی آن است و حتی نان سیستان نیز در کشور شهره است و برخی از مسافران از نان های زابلی به عنوان سوغات از منطقه به شهر و دیار خود می‌برند.

به گفته بی بی جان، نان سیستان انواع مختلفی دارد و در مناطق مختلف نیز اسامی خاص خود را دارد و در برخی از نانوایی‌های سنتی استان نیز پخته می‌شود که بسته به اندازه، وزن چانه و مواد خوراکی و گیاهی که داخل آن وجود دارد ارائه می‌شود و «نان رستم» نیز در بین آنها معروف‌تر است.

انتهای پیام/